Tarlası olanların "benim araziden de geçiyor nasıl alacağız?" dediğini duyar gibiyim. Bilindiği üzere mülkiyet hakkı Anayasa ile güvence altına alınmış ve ancak kamu yararı için sınırlanabileceği açıkça belirtilmiş bir haktır. Anayasa'nın 35. maddesinde “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.” hükmü yer almaktadır.
Ülkemizde 1950'li yıllardan itibaren elektrik ihtiyacının karşılanması için çeşitli taşınmazların içine elektrik direği dikilmiş yahut trafo kurulmuştur. Tüm bu kamulaştırma işlemleri yapılırken taşınmaz sahiplerine genellikle hiçbir ödeme yapılmamıştır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2004/5-749 Esas - 2005/44 Karar sayılı ilamı ile birlikte taşınmaz sahipleri dava açarak irtifak hakkı bedelini idareden tazmin edebilmektedir.
Taşınmaz sahiplerine ödenecek tazminat ise bilirkişi heyetince; taşınmazın değeri, elektrik direği, trafo veya yüksek gerilim hattının arazi kullanımına engel olup olmadığı, taşınmazdaki değer kaybı gibi kriterlere göre değişkenlik göstermektedir.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu Geçici Madde 6’ya göre; kamulaştırma işlemleri tamamlanmamış veya kamulaştırması hiç yapılmamış olmasına rağmen 9/10/1956 tarihi ile 4/11/1983 tarihi arasında fiilen kamu hizmetine ayrılan veya kamu yararına ilişkin bir ihtiyaca tahsis edilerek üzerinde tesis yapılan taşınmazlara veya kaynaklara kısmen veya tamamen veyahut irtifak hakkı tesis etmek suretiyle malikin rızası olmaksızın fiili olarak el konulması sebebiyle, mülkiyet hakkından doğan talepler, bedel talep edilmesi halinde bedel tespiti ve diğer işlemler bu madde hükümlerine göre yapılır. Bu maddeye göre yapılacak işlemlerde öncelikle uzlaşma usulünün uygulanması dava şartıdır. Uzlaşma başvurusu aşamasında idare ile anlaşılmaması halinde dava açılması gerekecektir. 04/11/1983 tarihinden sonra gerçekleşen işlemlerde ise idareye başvuru şartı bulunmamaktadır. Açılacak olan davalarda taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.
Av. Ahmet DEMİRKAN